Uniek

Iedereen is uniek. Zo hebben we allemaal een unieke combinatie van ervaringen en aanleg die ons gevormd hebben tot wie we nu zijn: Een mens met eigenschappen, gewoontes, gedragingen, reacties, gevoeligheden, overlevings-strategieen, en hulpbronnen. Wat fijn dat iedereen is wie hij/zij is. Wat zou de wereld en het leven saai zijn als we allemaal hetzelfde waren!

 

ADHD is een term, ADD is een term

ADHD is een term die we met elkaar hebben afgesproken om te verwijzen naar het voorkomen van een aantal gedragskenmerken binnen mensen. Deze kenmerken gaan over aandacht/concentratie (bijvoorbeeld vaak spullen kwijtraken, snel afgeleid zijn, vergeetachtigheid) en hyperactiviteit-impulsiviteit (bijvoorbeeld rusteloos, niet denken maar doen, anderen in de reden vallen). Wanneer iemand een bepaald aantal van deze gedragskenmerken heeft in een mate dat er veel last van wordt ervaren, en wanneer deze last bestaat in meerdere domeinen van het leven, dan kan de diagnose ADHD van toepassing zijn.

ADHD: 3 types

Iemand met ADHD hoeft niet per se druk te zijn. Wat vroeger ADD werd genoemd en alleen ging over de aandachtsproblemen, wordt nu officieel "ADHD-aandachtstekort type" genoemd. Daarnaast onderscheiden we nog twee types ADHD: wanneer iemand met ADHD zowel last heeft van aandachtsproblemen als van hyperactief-impulsief gedrag, wordt de term "ADHD-gecombineerd type". Of, het kan ook zo zijn dat het drukke gedrag voorop staat en er weinig sprake is van aandachtsproblemen (al komt dit laatste niet zo vaak voor): "ADHD-hyperactief/impulsief type".

Executieve functies

We weten ook dat mensen met AD(H)D vaker dan anderen moeite hebben met het organiseren en plannen van het dagelijks leven, en met zogenaamde zelfcontrole. Dit is het vermogen om jezelf te sturen: te aktiveren, af te remmen, bij te sturen wanneer nodig. Deze hogere cognitieve functies zoals plannen, organiseren en zelfcontrole worden ook wel de executieve functies genoemd.

 

Zelfbeeld

Misschien wel het belangrijkste: Mensen met AD(H)D krijgen van jongs af aan meer negatieve feedback dan anderen. Deze feedback kan geinternaliseerd worden en bijdragen aan een relatief negatief zelfbeeld en daarbij horende negatieve gedachten. Bijvoorbeeld: "ik ben niet goed genoeg"; "zie je wel, het gaat me nooit lukken"; "ja hoor, weer een deadline niet gehaald", of "ik probeer het niet eens meer, want weer falen doet teveel pijn". Soms is de last van een negatief zelfbeeld en de bijbehorende negatieve gedachten over jezelf groter dan de last die rechtstreeks voortkomt uit de gedragingen die we ADHD of ADD noemen. Ik zie het als een kans om mensen te begeleiden in het mild en accepterend ten opzichte van zichzelf te staan.

 

Mens

Het hebben van gedragingen die wij labelen als AD(H)D definieert niet wie je bent als mens. Het bepaalt wel deels hoe je dingen doet of aanpakt, en het kan handig zijn om hier inzicht in te hebben. Dit inzicht kan gunstige gevolgen hebben zoals: jezelf begrijpen, jezelf accepteren, je thuis voelen bij jezelf, en weten wat bij jou past. Verder kan dit inzicht ook een eerste stap zijn naar verandering, mochten er bepaalde onderdelen van "jouw AD(H)D" zijn waar je op een nieuwe manier mee om wil gaan.